ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ
Συγκλονιστικό το άγγελμα από τη Λωζάννη. Ο αγαπημένος φίλος, ο ρέκτης ιστορικός ερευνητής, ο διανοούμενος με το τόσο ευρύ πνεύμα, ο Νίκος Πετσάλης-Διομήδης έφυγε απροσδόκητα. Άνθρωπος με τεράστια πνευματική καλλιέργεια, που βίωνε την Ελλάδα και τον Ελληνισμό μέσα από τη δική του δημιουργική αγωνία, ένας ιδανικός λάτρης της τέχνης, της μουσικής και πρωτίστως της σύγχρονης ιστορίας, δεν υπάρχει πια - όσο κι αν φαίνεται απίστευτο. Ούτε καν εβδομήντα χρονών, στο απόγειο της συγγραφικής προσφοράς του, απήλθε εντελώς απροσδόκητα την περασμένη Τετάρτη, 6 Φεβρουαρίου 2013...
Καταμετρήσαμε σ' αυτόν τον μάταιο κόσμο κάποιες δεκαετίες στενής φιλίας μέχρι σήμερα, ιδίως λόγω των κοινών ενδιαφερόντων μας για τη σύγχρονη ιστορία. Άπειρες και ποικίλες οι γνώσεις του, εξαιρετικά τελειομανής στην έρευνα και τη διατύπωση του συγγραφικού έργου του. Δεν είναι κοινότυπο να λεχθεί ότι ο Νίκος Πετσάλης-Διομήδης με την απόσυρσή του από τα εγκόσμια πραγματικά φτωχαίνει την ιστορική έρευνα την Ελλάδα. Δυστυχώς δεν ευδόκησε να δει τυπωμένο το τελευταίο ογκώδες έργο του για τον Ελευθέριο Βενιζέλο στα χρόνια 1912-1920, που μόλις είχε ολοκληρώσει έπειτα από πολλών ετών κοπιώδη εργασία. Χωρίς υπερβολή θα έλεγα ότι ήταν πια ο τελευταίος προικισμένος ιστορικός με βαθυστόχαστη ματιά.
Παράλληλα υπήρξε διακεκριμένος τεχνοκριτικός και κάτοχος ανεκτίμητης συλλογής έργων τέχνης, από τους πλέον ειδικούς στη χώρα μας, αν και αθόρυβος.
Ασφαλώς τη μεγάλη δημοσιότητα και αναγνώριση (κρατικό βραβείο βιογραφίας μεταξύ άλλων) την έλαβε από τη μοναδική βιογραφία που έγραψε για τη μεγάλη Ελληνίδα ντίβα "Η άγνωστη Κάλλας", που κυκλοφόρησε στα ελληνικά και άλλες ξένες γλώσσες με μεγάλη επιτυχία. Το όνειρό του ήταν, τώρα που ολοκλήρωσε το έργο του για τον Βενιζέλο (κυριολεκτικά μνημειώδες μπορώ να πω, καθώς μου είχε κάνει την τιμή να μου δώσει να διαβάσω εκτεταμένα αποσπάσματά του, που είμαι βέβαιος ότι όταν κάποτε εκδοθεί θα αλλάξουν πολλά δεδομένα για τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο), μόχθο μιας ολόκληρης σχεδόν δεκαετίας, να ασχοληθεί με τον αγαπημένο του Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα, για τον οποίο ήλπιζε ότι θα κατάφερνε να τελειώσει μια εκτεταμένη βιογραφία του.
Θα τον θυμόμαστε με εξαιρετική αγάπη...
Δημοσθένης Κούκουνας