Παναγιώτη Ν. Πιπινέλη:
"Γεώργιος Β΄ (1890-1947)"
β΄ έκδοση 2017, εκδόσεις Ariston Books, σελ. 296, τιμή 22 ευρώ.
 |
| Ένα πρωτοδημοσιευόμενο πορτρέτο του βασιλιά Γεωργίου Β΄, οφειλόμενο στον διάσημο Άγγλο φωτογράφο Μπασσάνο. Ελήφθη την παραμονή της αναχώρησης του Γεωργίου από το Λονδίνο για να επανέλθει στην Αθήνα αμέσως μετά το δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935. |
Η βιογραφία αυτή του Βασιλέως
Γεωργίου Β΄, παρά το γεγονός ότι πρωτοεκδόθηκε το 1951, διατηρεί μέχρι και
σήμερα τη μοναδικότητά της. Ακόμη και το στοιχείο ότι ολοκληρώθηκε μόλις τέσσερα
χρόνια μετά τον θάνατο του Γεωργίου Β΄, δεν την καθιστά καθόλου ξεπερασμένη από
τις ιστορικές πηγές που εν τω μεταξύ έχουν έλθει στη δημοσιότητα. Διότι το έργο
αυτό το είχε συγγράψει ο Παναγιώτης Πιπινέλης με εξαιρετική ευαισθησία και ιδιαίτερη
ευθύνη. Γνώριζε πολύ περισσότερα από οποιονδήποτε άλλον της εποχής του, όχι
μόνο λόγω της ιδιότητάς του ως διπλωμάτη και στενού συνεργάτη του βασιλέως
Γεωργίου, αλλά και λόγω του φιλικού δεσμού που τον συνέδεε μαζί του.
Οπωσδήποτε το παρόν έργο παραμένει όντως
διαχρονικό για ποικίλους άλλους λόγους.
Πόσο διεισδυτικός και ειλικρινής μπορεί να
είναι ένας αφοσιωμένος στο λειτούργημά του διπλωμάτης όταν βρεθεί σε ρόλο
συγγραφέα και μάλιστα σε ρόλο ιστορικού και βιογράφου; Εύκολα μπορεί να εικάσει
κανείς ότι ο Παναγιώτης Πιπινέλης δεν έγραψε ακριβώς όλα όσα γνώριζε για την
προσωπικότητα του βιογραφούμενου, αλλά το βέβαιο είναι ότι μέσα από τις σελίδες
του έργου αυτού τον αναδεικνύει με κάθε σεβασμό προς την ανθρώπινη διάστασή
του, μια διάσταση που επικοινωνιακά είχε περίτεχνα αποσιωπηθεί.
Ο βιογραφούμενος αυτός βρέθηκε στο επίκεντρο
των κρίσιμων ιστορικοπολιτικών γεγονότων της χώρας για περισσότερα από τριάντα
χρόνια, ενώ η όλη πορεία του μοιραία διασταυρώθηκε με τους βασικούς
πρωταγωνιστές αυτής της εποχής. Ο βιογράφος του, λοιπόν, κλήθηκε να εντρυφήσει
σε πολλούς φοριαμούς, πριν δημοσιοποιήσει το πόρισμά του, πριν το θέσει υπό
κρίση. Και ταυτόχρονα, είχε το καθήκον να αποδώσει το κλίμα της εποχής, ασφαλώς
όμως και να ερμηνεύσει τις πεποιθήσεις και τις δράσεις ενός ανθρώπου που
σφράγισε ένα τμήμα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
Ο Γεώργιος Β΄ δεν ήταν ένας συνήθης μονάρχης
που βρέθηκε ως έτυχε επικεφαλής του κράτους ως ανώτατος άρχοντας. Ούτε υπήρξε
ένας ψυχρός εκτελεστής του συνταγματικού ρόλου του, αλλά αντιθέτως έλαβε
πολιτικές πρωτοβουλίες με εξαιρετικά βαρύνουσα ιστορική σημασία. Ιστορικά
κρίνονται οι δύο κυριότερες από τις πρωτοβουλίες του, που σημάδεψαν καθοριστικά
την εθνική πορεία.
Η πρώτη αφορά την κήρυξη της δικτατορίας της
4ης Αυγούστου, που ούτως ή άλλως αποτελεί έναν οφθαλμοφανή συνταγματικό
εκτροχιασμό. Η δεύτερη, σημειωτέον ιστορικά δικαιωμένη πλέον, έγκειται στον
σταθερό φιλοβρετανικό προσανατολισμό της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής πριν
από την έκρηξη και κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Και τις
δύο αυτές, ο βιογραφούμενος βασιλεύς πρόθυμα τις επωμίσθηκε και τις ακολούθησε
μέχρι τέλους, αδιαφορώντας για κάθε αντίθετη κριτική.
Όπως είναι ευνόητο, η βιογραφία αυτή του
Γεωργίου Β΄ είναι γραμμένη με ολοκληρωτικά υποκειμενική διάθεση, αφού ο
συγγραφέας της υπήρξε αφοσιωμένος φίλος και θαυμαστής του. Ωστόσο, αφού ο
αναγνώστης το αντιλαμβάνεται αυτό σε κάθε σελίδα του βιβλίου, μπορεί
ανεξέλεγκτα να αντλήσει κάθε χρήσιμο στοιχείο για να εδραιώσει τα δικά του
συμπεράσματα.
Για το κύριο ιστορικό πρόσωπο, που αποτελεί το
θέμα αυτού του βιβλίου, ο αναγνώστης θα μπορέσει να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη
εικόνα μέσα από τις σελίδες του. Ως προς τον συγγραφέα του, δίνουμε εδώ ένα
σύντομο βιογραφικό του:
Ο Παναγιώτης Νικ. Πιπινέλης υπήρξε διπλωμάτης,
συγγραφέας και πολιτικός. Γεννήθηκε το 1899 στον Πειραιά και πέθανε το 1970
στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στα Πανεπιστήμια Ζυρίχης
και Φράιμπουργκ. Το 1922 εισήλθε στη διπλωματική υπηρεσία του υπουργείου
Εξωτερικών και παρέμεινε μέχρι το 1953 που παραιτήθηκε. Υπηρέτησε μεταξύ άλλων
στην ελληνική αντιπροσωπεία στην Κοινωνία των Εθνών (1931-32), ως διευθυντής
του Γραφείου Υπουργού Εξωτερικών και διπλωματικός σύμβουλος της κυβερνήσεως Π.
Τσαλδάρη (1933-35), ως πρεσβευτής στη Βουδαπέστη (1936-40) και στη Σόφια
(1940-41). Τον Μάρτιο 1941 ανακλήθηκε στην Αθήνα και ακολούθησε την ελληνική κυβέρνηση
στη Μέση Ανατολή και στο Λονδίνο, ενώ στη συνέχεια τοποθετήθηκε ως πρεσβευτής
στη Μόσχα και το 1943 ως πρεσβευτής της Ελλάδος στις εξόριστες κυβερνήσεις
Πολωνίας, Βελγίου και Λουξεμβούργου στο Λονδίνο. Υπηρέτησε επίσης ως αρχηγός
του Πολιτικού Οίκου του Βασιλέως στο Λονδίνο (1945-46), ως μόνιμος υφυπουργός
Εξωτερικών (7.6.1947-18.11.1948) και υπηρεσιακός υπουργός Εξωτερικών στην
κυβέρνηση Τζων Θεοτόκη (6.1-23.3.1950). Υπήρξε επίσης μόνιμος αντιπρόσωπος της
Ελλάδος στο ΝΑΤΟ (1952-53) και έπειτα παραιτήθηκε. Εξελέγη βουλευτής Αθηνών με
την ΕΡΕ στις εκλογές 1963 και 1964. Διετέλεσε υπουργός Εμπορίου στην κυβέρνηση
Καραμανλή (4.11.1961-19.6.1963) και μετά την παραίτησή της ανέλαβε μεταβατικός
πρωθυπουργός (19.6-28.9.1963). Διετέλεσε επίσης υπουργός Συντονισμού στην κυβέρνηση
Π. Κανελλόπουλου (3-21.4.1967). Στις 20 Νοεμβρίου 1967 κλήθηκε από τη
δικτατορική κυβέρνηση και ανέλαβε το υπουργείο Εξωτερικών, που το διατήρησε
μέχρι τον θάνατό του. Έγραψε μεταξύ άλλων τα έργα: «Αι πολιτειακαί βάσεις των
βασιλικών και δημοκρατικών πολιτευμάτων» (1924), «Πολιτική ιστορία της
Ελληνικής Επαναστάσεως» (1929), «Η Μοναρχία εν Ελλάδι, 1833-1843» (1932),
«Ιστορία της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδος, 1923-1941» (1948), «Γεώργιος Β΄»
(1951), «Απομνημονεύματα» (1958), «Περισσότερον φως» (1961).
